Najbardziej znaną wyspą wchodzącą w skład Archipelagu  Cykladzkiego jest Santoryn (inaczej  Thera) – miejsce, które przez wielu badaczy jest uznawane i identyfikowane jako mityczna Atlantyda.  Ale praktycznie cały obszar Cyklad, obejmujący ponad 200 wysp  stanowi niezwykłe miejsce, w którym już pięć  tysięcy lat temu kwitła wysoko rozwinięta cywilizacja.  Cała wiedza o  kulturze cykladzkiej opiera się na źródłach archeologicznych. Źródeł pisanych praktycznie nie ma. Do tej pory odnaleziono jedynie kilka fragmentów pisma linearnego A pozostawionych na naczyniach.  Wiedza jaką dysponujemy jest więc ograniczona, a sfera duchowa może budzić (i budzi) sporo sprzecznych interpretacji w świecie naukowym.

Z uwagi na wyjątkowy charakter i bogactwo znalezisk materialnych, Wyspy Cykladzkie doczekały się własnego schematu chronologicznego:

Okres wczesnocykladzki I –          lata 3200 – 2700 pne

Okres wczesnocykladzki II –         lata 2700 – 2400/2300 pne

Okres wczesnocykladzki III –        lata 2400/2300 – 2100/2000 pne

Okres średniocykladzki –               lata 2100 – 1600 pne

Okres późnocykladzki – lata 1600 – 1100 pne

Istnieje też inny podział, zaproponowany przez znanego archeologa, C. Renfrew, polegający na nadawaniu poszczególnym okresom nazw odpowiadających rozwojowi kolejnych kultur,  które mogą pokrywać się ze sobą w czasie całkowicie lub częściowo. Na przykład kultury Grotta-Pelos, Keros-Syros,  Syros, Kastri  itp.

Do najlepiej zbadanych wysp należą Melos (słynna m.in. z odnalezionego w 1820 r. posągu Afrodyty, zwanego „Wenus z Milo”) , Keos, Thera, Naksos i Paros.

Naksos , czyli cel wyprawy Fundacji Nautilus jest największą wyspą Archipelagu.  Pierwsze ślady pobytu człowieka pochodzą z epoki neolitu. Są to ryty naskalne. Jedną z pierwszych osad jest też stanowisko Grotta  z  zachowanymi fragmentami domów o kamiennych murach.  Odnaleziono też cmentarzyska z grobami komorowymi.

Swoistym znakiem firmowym Wyspy Naksos jest  Portara czyli brama świątyni  poświęconej Apollinowi. Brama, której budowa rozpoczęła się w VI wieku przed naszą erą nigdy nie została ukończona. To właśnie w tym miejscu mityczny  Tezeusz miał porzucić Ariadnę.  Do naszych czasów zachowały się niektóre kolumny i fragmenty architektoniczne wykonane z masywnych bloków marmuru, wydobywanego na Naksos. Część elementów marmurowych została wywieziona i posłużyła za budulec w innych miejscach.

Portara na Wyspie Naksos

 Jak już wspomniano wcześniej, źródła pisane, dzięki którym moglibyśmy bliżej poznać aspekty życia mieszkańców Cyklad praktycznie nie są znane. Można opierać się jedynie na odnalezionych zabytkach. Cyklady słyną z charakterystycznych małych figurek, zwanych idolami.  Są to na ogół niewielkie, kilkucentymetrowe  rzeźby wykonane z marmuru. Były odnajdywane w grobowcach i miejscach kultu. Innymi zabytkami, wyróżniającymi Cyklady są tak zwane patelnie – przedmioty z terakoty o nieznanym przeznaczeniu. Często były bogato zdobione, a motywem przewodnim była spirala.

      Idol cykladzki

Dno „patelni” z motywem statku

Licznie odkrywane były malowidła ścienne, na podstawie których można sądzić o kontaktach mieszkańców Cyklad z Afryką. Fresk „libijski” jest uznawany za jeden z najciekawszych i znajduje się w miejscowości Akrotiri na Santorynie.

Częstym motywem malowideł ściennych i dekoracji naczyń jest temat połowów rybackich. Poniżej przedstawiono dzieło z Akrotiri, na którym widać rybaka trzymającego w rękach obfity plon połowu.

Ciekawostką, która może rozbudzić wyobraźnię jest natomiast ilustracja z naczynia z miejscowości Phylakopi na Wyspie Melos, które powstałp około  1600 roku  pne

Zdaniem specjalistów, przedstawia również rybaków wracających z połowów. Osobnicy wyróżniają się jednak nietypową urodą. Schyłek miejscowości i kultury Phylakopi datowany jest na  około 1200 rok pne.

Źródło:

Foto:

WWW.wikipedia.com

 „Kultura Wysp Cykladzkich w epoce brązu” Ludwika Press

Autorką tekstu jest Gosia z FN, zawodowy i dyplomowany archeolog, która jest w naszej ekipie. Mamy wszystko: sprzęt, ludzi, nawet środki. Czego nam potrzeba? Odrobiny szczęścia... trzymajcie za nas kciuki! Pozdrawiamy czytelników. FN